Payitahtın Misafirleri: Hindistanlı Seyyahların Kaleminden II. Abdülhamid Dönemi

Kitap Tanıtımı 29 Temmuz 2025 12:45

Payitahtın Misafirleri: Hindistanlı Seyyahların Kaleminden II. Abdülhamid Dönemi

Osmanlı Devleti’nin hilafet kurumu aracılığıyla siyasî ve dinî nüfuzunu artırdığı II. Abdülhamid dönemi, özellikle Hint alt kıtasında derin bir etki yaratmıştır.

Hint alt kıtasının önde gelen âlimleri, gazetecileri, hukukçuları ve devlet insanları; İslam ülkelerinin genel durumunu yerinde gözlemlemek, hilafet makamıyla doğrudan temas kurmak ve Müslümanlar tarafından fethi hadisle müjdelenen İstanbul’u görmek gibi amaçlarla Mısır, Türkiye ve Şam’a seyahatler gerçekleştirmiş; kaleme aldıkları seyahatnamelerde gözlemlerine yer vermişlerdir. Bazı seyyahlar ise Avrupa seyahatleri dönüşünde Osmanlı topraklarına uğrayarak gözlemlerini seyahatnamelerine dâhil etmişlerdir.

Payitahtın Misafirleri: Hindistanlı Seyyahların Kaleminden II. Abdülhamid Dönemi adlı çalışma, Hint alt kıtasından Osmanlı coğrafyasına çeşitli amaçlarla seyahat etmiş ve seyahatname kaleme aldığı tespit edilen altı Müslüman entelektüelin Urdu diliyle yazdığı metinleri merkeze alarak Hindistanlı seyyahların Osmanlı’ya, özellikle de İstanbul’a dair izlenimlerini gün yüzüne çıkarmaktadır.

Bu kitapta; Nevvāb ‛Omar Ḫān (Nevvab Ömer Han), Şiblī Nu‛mānī (Şiblî Numânî), Molavī ‛Abdurrahman Amritsarî (Mevlevi Abdurrahman Amritsarî), Munşī Maḥbûb ‘Ālem (Münşi Mahbub Alem), Şeyḫ ‛Abdulḳādir (Şeyh Abdülkadir) ve Nāzlī Rafī‛ah Sulṭān’ın (Nazlı Rafia Sultan) kaleme aldığı altı seyahatname, orijinal metinlerinden titizlikle incelenmiş; seyyahların gözlemleri “Türklerde Sosyokültürel Yapı”, “Türklerde Eğitim”, “İstanbul: Tarihi, Coğrafi Konumu, Mimarisi, Nüfusu, Sosyokültürel Yapısı ve Mevcut Durumu Hakkında Genel Bilgiler”, “Görülmeye Değer Yerler” ve “II. Abdülhamid Döneminde Urdu Dili ile Yazılan Seyahatnamelerde Geçen Önemli Şahıslar” gibi başlıklar altında sınıflandırılarak analiz edilmiştir.

Özellikle hilafetin merkezi olarak gördükleri İstanbul’a odaklanan bu seyahatnamelerde yer alan gözlemler; Türk toplumunun gündelik yaşamından ahlaki değerlerine, eğitim sisteminden giyim kuşamına, mutfak kültüründen tarihî ve görülmeye değer mekânlarına, dönemin sultanından öne çıkan şahsiyetlerine kadar geniş bir yelpazede kapsamlı bilgiler sunmakta; II. Abdülhamid Dönemini ve Osmanlı toplumunu çeşitli yönleriyle Hindistanlı Müslüman entelektüellerin özgün perspektifleriyle yansıtmaktadır.

kitaptanıtımı abdülhamiddönemiistanbul